کارآفرینی و مدیریت کسب و کار

تفکر استراتژیک چیست؟

یکی از اصطلاحات جدید در دنیای استراتژی ،  تفکر استراتژیک است. در رابطه با علل مطرح شدن تفکر استراتژیک ، می­ توان به رویکردهای نوین استراتژی ها اشاره نمود. محیط کسب و کار امروز با ویژگی هایی همچون تغییرات پیچیده و غیر خطی، تحولات ناپیوسته و جهشی، تغییرات پی درپی پارادایم ­ها و رقابت بدون حیطه بندی قابل تعریف است و این خصوصیات صحت پیش بینی محیط آینده را به شدت تضعیف می ­کند.

با افزایش مشکلات و پیچیده شدن سازمان ها، نیاز به ارائه راه حل های بهتر و استفاده از ابزارهای قدرتمند تر از برنامه ­ریزی استراتژیک ، خود نمایی می ­کند چرا که مدیران با تفکر استراتژیک با فهم و درک بهتر از برنامه استراتژیک، عملکرد مؤثرتری خواهند داشت. می ­توان گفت تفکر استراتژیک به عنوان مکملی برای برنامه ­ریزی استراتژیک، رویکرد مناسب “راهبری” سازمان شمرده می­ شود و می ­تواند در جهت مقابله سیستماتیک با معضلات، درک فرصت ها،  تخصیص بهینه منابع کمیاب و دستیابی به نتایج مورد نظر کمک نماید.

هنری مینتزبرگ تفکر استراژیک را یک نمای یکپارچه از کسب و کار در ذهن می­ داند. گری هامل آن را معماری هنرمندانه استراتژی بر مبنای خلاقیت و فهم کسب و کار توصیف می­ کند.

هامل و پراهالاد تفکر تفکر استراتژیک را شیوه خاصی برای اندیشیدن می­ دانند که می­ توان آن را مهارت معماری استراتژی دانست. مینتزبرگ تفکر استراتژیک را مبنایی برای خلق استراتژی قاعده شکن – کاری که فرآیندهای برنامه ­ریزی قادر به انجام آن نیستند- ذکر می ­کند.

تفکر استراتژیک را می توان به عنوان مبنایی برای خلق استراتژی های نو دانست که قادر است قواعد رقابت را تغییر دهد و چشم اندازی کاملاً متفاوت از وضع موجود را ارایه دهد. در نتیجه تفکر استراتژیک ، معماری هنرمندانه یک استراتژی بر مبنای خلاقیت، کشف و فهم ناپیوستگی ­های کسب و کار است.

در این میان طبق نظر خانم جین لیدکا ، برنامه ­­­ریزی استراتژیک ابزاری برای پیاده ­سازی استراتژی های خلق شده از طریق تفکر استراتژیک است. بنابراین استراتژی خلاق حاصل تفکر استراتژیک بوده و برنامه ­ریزی استراتژیک تسهیل روند کار و پیاده­ سازی نتایج آن را بر عهده دارد (غفاریان و کیانی، ۱۳۸۷،A ، ۳۱-۳۲). همچنین می ­توان گفت که اگر استراتژیک فکرکردن و عمل کردن در فرایند برنامه ­ریزی استراتژیک به صورت عادت درآید، آنگاه فرایند می ­تواند کنار گذاشته شود (کاوسی، ۱۳۸۹، ۱۵۸).

در شرایطی که عوامل مزیت­ ساز رقابتی سریعاً در تحول است، تنها مزیت رقابتی پایدار، فهم و بصیرت نسبت به تشخیص مستمر این عوامل است. در اینجا تفکر استراتژیک مطرح است می­ شود. از دیدگاه ماهوی تفکر استراتژیک یک بصیرت و فهم است که کمک می­کند تا انسان تشخیص دهد کدامیک از عوامل در دستیابی به موفقیت مؤثر است و کدامیک نیست. حاصل تفکر استراتژیک ساختاری از معانی است (غفاریان و کیانی، ۱۳۸۷،B،۴۸-۵۰).