تعاریف، مفاهیم شهر و برنامه ریزی شهری
تعاریف، مفاهیم شهر و برنامه ریزی شهری
پیدایش نخستین شهرها
بیشتر دانشمندان معتقدند که در حدود ۵ یا ۶ هزار سال قبل، نخستین شهرهای باستانی به وجود آمده اند. این شهرها عمدتاً در مناطقی به وجود آمده اند که دارای آب و هوای مطلوب و خاک حاصلخیز بوده اند که منجر به وفور زندگی حیوانی و گیاهی شده است. با این وجود تنها مازاد کشاورزی به وجود آورنده شهرها نبوده است بلکه تحقق قدرت اجتماعی نیز در شکل گیری شهرها نقش داشته است. مازاد کشاورزی پدید آورنده شهرها نبوده است بلکه شهرها مازاد کشاورزی را به وجود آورده اند. لوئیز مامفرد معتقد است که شکل گیری نخستین شهرها در امتداد رودخانه ها مساله ای تصادفی نبوده است. مدیریت آب یکی از عناصر مهم در توسعه تمرکز قدرت می باشد.
| تمدن | نخستین شهرها | محل تشکیل |
| تمدن بین النهرین | اور، اوروک، لاگاش، لارسا | در جنوب دره رودخانه دجله – فرات |
| تمدن مصر | هلیوپولیس، ممفیس، نکهب | به موازات رودخانه نیل |
| تمدن هند | هاراپا، موهنجودارو | دره ایندوس |
| تمدن چین | شانگ، چانگ چو | دره هانگ هو |
| تمدن یونان | تبس، تروی | – |
| قاره امریکا | تیکال، یواکسکیون | – |
تعاریف، مفاهیم و برخی ویژگی های شهر
فرآیند شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه با افزایش تعداد و اندازه شهرها توام می باشد. در بسیاری از این شهرها رشد بی سابقه جمعیت از ظرفیت واقعی شهرها پیشی گرفته است. در واقع شهرها غرق در مهاجران بسیار زیادی شده اند و فاقد مسکن، مدارس و خدمات بهداشتی کافی برای آن ها می باشند.
| نظریه‌پرداز | تعاریف و ویژگی‌های شهر |
| فون ریشتفن | اجتماعی از انسان ها که حیات آنان از فعالیت های غیر زراعی به ویژه بازرگانی و صنعت تأمین می شود. |
| داگلاس | محیطی است که از سیستم های اقتصادی به وجود آمده و دارای ساختارهای اجتماعی و فرهنگی است. |
| مامفرد | محل ثابت، سرپناه پایدار، امکانات دائمی برای جمع شدن، مبادله و ذخیره سازی، و محل تقسیم اجتماعی کار است. |
| لفبور | شهر خوب دارای ویژگی های آزادی اراده و خودمختاری، و آفرینش گری و اصالت می باشد. |
| رنه شورت | شهر مطلوب به ارمغان آورنده زندگی خلاقیت آمیز و بزرگ منشانه برای عموم مردم می باشد. |
پاتریک گدس شهرها را عموماً به سه طبقه زیر تقسیم بندی کرده است که اغلب ترکیبی عمل می نمایند:
- اولیه: تولید کننده نیازهای بشری، همانند دهکده های کشاورزی می باشند.
- ثانویه: به مثابه مرکز مبادلات برای مثال مانند شهرهای بازاری عمل می کنند.
- ثالث: تسهیلات آموزشی، تفریحی و مسکونی را فراهم می نمایند.
برچسب ها : ,