تاریخ شهر و شهرنشینی

اولین گام برای برنامه ریزی شناخت وضع موجود است و برای این شناخت باید گذشته را در نظر گرفت و آن را تحلیل کرد. در تاریخ شهر با هفت تمدن اولیه مواجه هستیم و این تمدن ها از آنجا معنادار می شوند که شهر شکل می گیرد. چرا که تمدن با شهر زنده می شود و خود را در مکانی تعریف می کند که شهر نام دارد. توجه به ریشه واژه تمدن در لاتین یعنی Civitization نیز همین معنا را می رساند.

 از طرف دیگر شهر نیز حافظ تمدنی است که به وجود آمده است. بسیاری از تمدن ها با شهر از بین رفته اند و بسیاری با شهر تبلور یافته‌اند. شهر می تواند زوال و اوج تمدن را تعریف کند ، یا بیان حال تمدنی باشد که در برگرفته است. در امروز شهر ، تمدن های گذشته مستقر است و تمدن های آینده مستتر. پس باید تاریخ شهر را شناخت تا بتوان برای امروز و فردا برنامه ریزی کرد.

 با تفاسیر فوق در بررسی تاریخ دوران نوسنگی را کنار گذاشته و از عهد برنز یعنی ۴۵۰۰ سال پیش آغاز می کنیم تمدن هایی به وجود آمده اند که شهر داشته اند ، در حالی که اسناد پیش از این تاریخ هم بیانگر وجود تمدن هستند اما مبنای ما تمدن هایی است که شهر در آن به وجود آمده است. البته استثنائاتی هم وجود دارد ، تک شهرهایی مانند چتل هویوک (در ضمیمه کتاب جیمز موریس ، تاریخ شکل شهر) با قدمتی ۱۰۰۰۰ ساله که چون تک شهر بوده‌اند و نه تمدن در بررسی های ما محسوب نمی شوند.